Kreidlerdatabase - Gerard Borst

Logo Amazone

De Kreidler Florett Amazone bakbrommer wordt aangeduid als prototype. Maar verder dan de tekentafel is hij vermoedelijk nooit gekomen.
Alleen deze foto met beschrijving is te zien op de site van Frank Stegeman 😊

De Kreidler Florett Amazone, is een eenling onder de bakbrommers. Nagebouwd vanaf deze tekening op basis van een bestaand 64/65 model. De tot in detail nagebouwde bakbrommer is de enige echte vlieg anno 2005.

Regeling

Bakbrommers zijn een levendige subcultuur in de bromfietswereld, zo wordt vermeld in het blad "Bromfiets". Niettemin moesten ook de bakbrommers voorzien worden van een kenteken. Prettig als je in het bezit bent van een bakbrommer met type goedkeuring. Knap vervelend als dat niet zo is. Bakbrommers zoals bijvoorbeeld de Gazelle en Apollo hebben zo'n type goedkeuring. Gewoon even (toen dat nog kon) de bak laten schouwen en klaar is Kees. Heb je dat achterwege gelaten, of tik je zo'n bak na de schouwperiode op de kop dan gaat je dat kosten. Alleen de weg naar de RDW rest je dan nog. Wat betreft eigenbouw creaties is het een ander verhaal. Die moesten (toen dat nog kon) aan eisen voldoen van zelfbouw bakbromfietsen plus aanvullende toelatingseisen. Deze regeling was van toepassing tot 1 januari 2007.

Kreidler Florett Amazone model 64/65

Of dat ook zo is blijft de vraag, wie weet is er ergens in Duitsland wel een prototype? Bij navraag weet echter niemand er het fijne van, dus gaan we er in alle voorzichtigheid vanuit dat het niet zo is. Van horen zeggen blijkt er in Nederland een bouwsel te zijn met een houten bak, niet geheel origineel dus. Gezien op welke Kreidler meeting dan ook, is hij niet. Maar als dat zo is dan maakt het dat alleen maar leuker. Maar deze story gaat over een tot in detail nagebouwd exemplaar. En niet door een Duitser maar door een Hollander. Ook de Domstad is nog wat bakbrommers rijk. Niet de meest mooie uitvoeringen maar het rijdt wel. Veelal is het een bak waar men een Zündapp-, Sachs-, Puch- of Minarelliblok onder heeft gefabriceerd. Als klap op de vuurpijl zag ik een brombak met een motor Hondablok en vrijwel zeker een 125 cc. En dat nota bene op brommer kenteken, het is vragen om problemen.

In de zomer van 2006 spotte mijn toermaat Gerard in de omgeving van Utrecht een schitterend gerestaureerde Puch bakbrommer. Graag had ook ik deze even uitgebreid willen bekijken. Maar op Internet vind je ook veel leuks, daar zijn verschillende bakbrommer clubs te vinden dus het leeft wel degelijk. Men doet aan restaureren, toeren, maar ook om mee te racen zo blijkt. Dat er in ons vochtige landje hier en daar een bak onder een lekkend afdakje langzaam staat weg te roesten is toch wel triest. Deze bakbrommers stammen uit een tijd dat bedrijven er volop gebruik van maakten. Die tijd lijkt voorgoed verleden tijd. Op een uitzondering na zie je dienende bakbrommers nog maar zelden.

Het is inmiddels meer dan 40 jaar geleden dat de Amazone bakbrommer als prototype op de tekentafel lag. Zoals gezegd blijft het twijfelachtig dat Kreidler ooit een prototype heeft gebouw omdat een afgebouwd exemplaar nooit zomaar op de schroothoop zou zijn beland.

Het was rond 1997 dat Gerard Borst, die ik toen nog maar kort kende, opperde al jaren rond te lopen met het plan de Amazone bakbrommer na te bouwen. De Kreidler Florett Amazone. Ik haalde mijn schouders op, ik had nooit gehoord van een Kreidler bakbrommer laat staan een foto gezien. Nu zijn er wel meer mensen met een mooi een plan in het hoofd, ondertussen scheurt het leven aan hen voorbij en gebeurt er niets. Zo ook Gerard, altijd druk met zijn gezin, familie, werkgever en hobbymatig met Kreidler, Kreidler en nog eens Kreidler. Het Amazoneproject was voorlopig ver weg op een zijspoor geparkeerd. Er was bij wijze van spreken een knots van een locomotief voor nodig om het project alsnog van het zijspoor te halen. In 1998 werd er toch een start gemaakt met het verzamelen van onderdelen. Een mooi plan blijft altijd aan een mens knagen. Helaas kwam er een kink in de kabel en opnieuw verstreken er jaren. Door gebrek aan tijd leek het erop dat de Amazone bakbrommer voorgoed vast zou roesten aan de rail van het zijspoor. Om het oude project definitief te doen op te starten moest er een wel zeer goede reden zijn. Op dit meer dan bijzondere project, kom ik later in dit verhaal terug.

De bakker die in de jaren vijftig aan de deur kwam, werkte voor de broodfabriek de Lubro te Utrecht.
Ook hij droeg bedrijfskleding, maar moest het doen met de benenwagen. Zes dagen per week met de bakfiets langs de klanten.
Het was nog in de vorige eeuw, een tijd die men zich nu niet voor kan stellen.

Als er sneeuw lag, stonden stevige kerels in alle vroegte voor het hek in de hoop wat bij te verdienen als trekker.
Het minderwaardige werk dat geld in het laatje bracht voor het gezin bestond uit het voortrekken van de bakfiets met een lang stuk touw om het boven lichaam en het andere eind om de as van de bakfiets.

Bij zijn vaste koffieadres kon de bakker zich opwarmen.
De man die de bakfiets trok, bleef buiten in de kou wachten tot de bakker terug was.
Het waren andere tijden, tijden van voor 1955 en niet echt wat je noemt een goede ouwe tijd.

Tijdens het surfen op internet kwam ik op een Duitse Kreidler site en zag daar voor het eerst de Amazone bakbrommer.
Met enige verbazing aanschouwde ik de bak en vond het vergeleken met andere bakbrommers een mooie verschijning.

Een heuse bakbrommer van mijn favoriete merk en inderdaad zoals Gerard zei voorzien van een Eitank frame met geforceerde koeling.
Aan de voorzijde van de bak een heuse 130 mm koplamp, dus dit moet de bak zijn waar hij in 1997 over sprak.
Meteen rees de vraag, zou hij dit bijzondere project ooit nog opstarten.

De winter van 2004 zou echter alles veranderen. De locomotief die het project van het zijspoor moet halen, kan op stoom worden gebracht. Maar waarom juist nu een herstart. Het antwoord is eenvoudig. Zoonlief stapt in het huwelijks bootje.
De Amazonebak zal een prominente plaats innemen tussen andere Kreidlers op hun weg naar het stadhuis.
En zo gebeurde het dat de winter van 2004, een vleugje Hollandse Kreidler historie zou gaan schrijven.
De Amazonebak die nooit verder kwam dan de Duitse tekentafel, zal na meer dan 40 jaar alsnog tot leven worden gewekt.

En dat nota bene door een Hollander.

Het begin is er

De eerste schetsen en berekeningen werden op papier worden gezet.
Wat er op voorhand vast stond was dat er onder geen enkel beding zal worden afgeweken van de foto die ontleend is aan de eerder genoemde Kreidlersite.
Om te beginnen werd er eerst zoveel mogelijk informatie ingewonnen. Zoals de gegevens van de krachtbron.
Men vermeldt het motortype - B-15/4. Ofwel een mokick-blok bouwjaar 1963 met een 3 bakvoetschakeling.
De cilinder moet een 2,6 pk 49 cc hard chromen cilinder voor geforceerde koeling zijn.
En de gasfabriek een Bing 1/14/99. Een tandwiel verhouding 13 x 36 maakt het geheel compleet.

De onderdelen zijn voor een groot deel al op voorraad. Na revisie van het blok kon deze in top op staat de plank in afwachting voor montage. Het frame van balhoofd tot achterlicht moet van een Eitank 1964/65 zijn en ook dat is voorhanden.

Nadat het frame door de bouwer onder handen is genomen en hij deze in eigen beheer strak heeft gemaakt kan het in de primer. Alles loopt op rolletjes. De werkzaamheden zijn tot nog toe gelijk aan de restauratie van een Eitank.

En alleen dat, mag een stevig klusje heten. Een week later wordt alles incluis de tank in de originele kleuren gespoten, uiteraard in eigen beheer.
Na het plaatsen van de emblemen op de tank en frame kunnen ook deze onderdelen op de plank tot het moment van assemblage daar is.

'ophanging'

De bouw van de Amazone eendagsvlieg, is dus gespitst in 2 delen.
Het brommerframe, van balhoofd tot achterlicht incluis blok. En de bak, wielen, besturing, verlichting, bekabeling enz.
Deel 1 van de klus, ofwel het Eitank gedeelte is gereed.

Deel 2 staat als schets op papier en is onbekend terrein voor de bouwer. Niettemin ziet hij het als een mooie uitdaging. Het werk aan de bak waar zo naar uit is gezien, kan eindelijk beginnen. Uitgaande van de wielmaat, word het geheel op schaal uitgewerkt. Technische gegevens van de bak blijken summier en over de stuurtechniek werd helemaal niets vermeld. Niettemin bleek ook dat geen probleem. Een boek waarin deze techniek werd beschreven was snel gevonden en de bouw kon voortgang vinden. Kreidler geheimen zijn er nauwelijks voor Gerard. Maar een bak bouwen is geen dagelijkse kost. Hoe dan ook er is maar een weg en die is vooruit.

Want er is ook nog zoiets als een deadline. Met het eindresultaat voor ogen, werd er met grote regelmaat aan de bak gewerkt. En dat blijkt wel nodig ook, er is nog heel veel te doen. Thuis in de bescheiden werkplaats is ruimte om aan een Kreidler te werken en revisiewerk te doen.
De Amazonebak is echter een ander verhaal, want in de openlucht sleutelen tijdens de winter is niet echt een optie.
Een werkgever met een flinke werkplaats waar je ook nog gebruik van mag maken is dan wel helemaal top.

In de tijd dat ik zelf nog volop restaureerde, had ik ook zo'n luxe.
Alweer 12 jaar geleden, dat mijn huidige Eitank uit de werkplaats van de baas rolde. Hartje winter sleutelen in een verwarmde werkplaats en koffie bij de hand, is dan wel heel plezierig. De voor en achterwielen van de brombak waren zeg maar een eitje. Gewoon standaard wielen dus.

Aan de voorbak 2 x 17 inch met een bandmaat van 21 x 275. En achter 19 inch met een bandmaat van 23 x 250. De assen van de voorwielen zijn net even anders, deze dragen deze alleen aan de binnenzijde. Een dikkere as en een zwaarder type lager is normaal bij deze constructie. Na het spaken van de wielen ziet alles er tot op heden uit nog steeds uit als de foto waar vanaf gewerkt wordt. Het frame van de bak is aan de beurt en dat valt en staat met de keuze van de juiste materialen. De bak mag niet te zwaar worden, maar moet wel stevig en veilig zijn. Voor het frame van de bak valt de keus op 22 mm stalen pijp en 1 mm voor het stalen plaatwerk.

De bak krijgt een maximale lengte van 105 cm en een breedte van 52 cm. De totale lengte van Amazonebak brommer is 250 cm bij een breedte van 100 cm. Het lege gewicht is 100 kg, belastbare gewicht maximaal 250 kg. De snelheid is standaard, 40 km/uur dus.

De koplamp is dezelfde als die van een Eitank, 130 mm. Het schutboord en de bodemplaat zijn een uit een stuk gebogen. Het begin van de bak is een feit.

Wat op precisie aan komt, is de stuurinrichting, het is een klus die veel tijd vergt. Als je ergens geen vergissing moet maken dan is het wel op dat onderdeel. Het is een techniek die niet eerder door de bouwer is toegepast.
Gerard heeft weinig op met 'morgen kan toch ook'. Toen ik mijn blok voor revisie bracht was het eerder klaar, dan dat ik de tijd had om het op te halen. Zijn motto is. 'Het werk moet voortgang vinden, want als het af is, dan is het maar af'.
Dat dit niet vanzelfsprekend is als je onderdelen voor wat dan ook uitbesteedt zullen er meer hebben ondervonden. Geduld kan dan een vervelend woord zijn.

Het begint wat te worden 😊

Eindelijk, de zomer is daar. De bak wordt met de aanhanger naar huis gebracht en nu kan er ook thuis regelmatig aan gewerkt worden.
De stuurinrichting is inmiddels in een vergevorderd stadium en alles verloop tot op heden zoals gewenst.
Deze klus is geen klus waar je af en toe een uurtje aan werkt. Het draait dan uit op een gebed zonder eind.
Ook zelf de problemen op lossen is een must. Alles wat uit eigen hand komt, geeft voldoening en voorkomt stagnatie.
Het frame en een deel van de besturing is inmiddels aan de bak bevestigd. Van cruciaal belang was het bepalen van de bevestigingsplaats aan de bak.
Alles moet precies in een lijn moet staan. Zelfbouw is meten en nog eens meten. Even vast zetten en kijken of het goed past.
Aan de bouw van de Amazonebak is alles anders dan gewend. Het Eitank deel was, ondanks het vele werk, een standaard klus. Kreidler liefhebbers die na aankoop gaan restaureren behoeven echt geen techneut te zijn. Lees wat boeken ter voorbereiding en maak een duidelijk kosten plaatje. Mogelijkheden zijn er zat.
Alles zelf doen, een deel uit besteden zoals revisie van het blok of spuitwerk. En soms ben je zelfs beter af met een brommer die al helemaal klaar is.
Bij de Amazonebak is het allemaal net even anders en dat maakt deze restauratie juist zo bijzonder en vooral ook leuk voor de bouwer.

'Hij' staat op z'n pootjes 👍

De restauratie bestaat zoals gezegd uit 2 delen. Het Eitank frame en bak. Eitank liefhebbers zijn bekend met de vracht aan onderdelen.
Wellicht voor hen de mooiste brommer ooit gebouwd door de firma Kreidler.

Dat liefhebbers van latere modellen daar niet zo over denken is maar goed ook.
Anders zou het een grote saaie boel worden.
Maar zoals de Eiffeltoren bij Parijs hoort, zo hoort de Eitank aan de Amazonebak.
En dat maakt het extra leuk voor de schrijver.

Het geheel staat inmiddels op zijn pootjes en zoals is te zien begint de nog kale bak al een beetje op een heuse Amazonebak te lijken.
De stuurinrichting werkt inmiddels naar behoren en de voorwielen zijn gemonteerd.
De tank is voor het oog even geplaatst en basis is er.

Maar zoals te zien is nog veel te doen, voor er ook maar een meter mee kan worden gereden.
Veel meer dan een duwbak is het op dit moment nog niet.

met spatborden

De spatborden zijn nu ook gemonteerd.
Aan dit project duurt niets 'even' maar gewoon veel tijd. Nu heb ik zelf weinig op met de uitdrukking 'even'.
Wie kent ze niet, die 'even' klusjes. Toen ik 'even' ging tanken zag ik een auto op de busbaan staan.

Duur grapje op de busbaan staan dacht ik nog en passeer hem. Tenminste, dat dacht ik.
Mijnheer dromenland geeft vol gas, gooit zijn stuur om en boord zijn auto in die van mij.
Ik had niks maar de auto werd 2 uur later weggesleept. Niks 'even' tanken, maar 3500 euro schade.

Volgens de pomphouder wordt de busbaan vaak gebruikt om te keren. Met de brommer neem ik nu het fietspad en laat het stuk 3500 euro weg links liggen, zo´n slaapkop zal je, maar van de sokken rijden.

De bedrading voor de verlichting en kabels voor de remmen kunnen aangelegd worden.
In dit geval wordt alles per meter gekocht en wordt het op maat gemaakt.

Goed nagedacht heb je als je vooraf aan ophangpunten voor al die kabels gedacht hebt, want een tie-wrap is ook niet alles.

Gerard is eerlijk, direct en zegt waar het op staat, dus weet je ook waar je aan toe bent. Afspraken komt hij na en je kunt op hem rekenen.
Een paar keer per jaar doe ik met de Eitank een koffie bezoek. Ik kan dan meteen even zien waar hij mee bezig is.

Nieuwsgierig als altijd voelt hij of er nergens speling op zit en ontdekt hij een minimale speling op het achterwiellager.
Het achterwiel moest er meteen uit en zowaar bleek het lager niet helemaal top te zijn.
In no-time zat er een nieuw lager in, het was service van een vriend.

De Amazone schiet op, de beplating rondom het koetswerk is evenals de bodemplaat 1 mm dik en is vastgezet. Het einde van deze bijzondere klus komt in zicht. De bak die in de primer is gezet is nu ook afgespoten. Natuurlijk gebeurt ook dat in eigen beheer. De verf is droog, de remmen werken, de banden opgepompt en de tank is afgevuld. Eindelijk is het moment waar zo lang naar is uitgezien daar.

Een vlekkeloze proefrit is de beloning voor de bouwer, de Amazonevlieg rijdt en stuurt uitstekend.
Het project is met vlag en wimpel geslaagd. Het enige dat rest zijn de Amazone emblemen, zijn deze geplaatst dan is het project helemaal af.

Dankzij het huwelijk werd de Kreidler Florett Amazone bakbromfiets tot leven gewekt.
Voor zowel de vader als de zoon was het de wens om de Amazonebak voorop in de stoet richting het stadhuis te laten rijden.
Voordat de zoon van Gerard verhuisde naar de kop van Noord-Holland was hij ook altijd bezig met Kreidler.
En wel zo dat hij in 2000 Nederlands kampioen werd in de sport klasse. Het huwelijk werd voor alle aanwezigen een dag om nooit te vergeten.
Een huwelijksdag met een Kreidler tintje.

Alles is verlopen zoals gewenst, de bouw van de Amazonebak, de huwelijksdag en de mee rijdende Kreidler vrienden.
Soms gaan de dingen in het leven zoals je het graag wil. Dit was er een van.
Het prototype is verleden tijd, de Amazone Bakbrommer is werkelijkheid.

Dankzij Gerard Borst is er Kreidler Florett Amazone bakbrommer van Nederlandse makelij.

Geschreven door Nicolaas van den Heuvel.

(van beide toestemming gekregen om dit publiceren)